|
Heydər Əliyevin Azərbaycan rəhbərliyinə qayıdışı ilə ölkənin
ictimai-siyasi, sosial, iqtisadi, elmi-mədəni həyatında,
beynəlxalq əlaqələrində dönüş yarandı, elmi əsaslara, beynəlxalq
norma və prinsiplərə uyğun müstəqil dövlət quruculuğu prosesi
başlandı; Azərbaycan dövlətçiliyinin mövcudluğuna böyük təhlükə
olan 1994-cü il oktyabr və 1995-ci il mart dövlət çevrilişi
cəhdlərinin qarşısı alındı, dövlət müstəqilliyi qorunub
saxlandı, silahlı yolla hakimiyyətə gəlmək cəhdlərinə son
qoyuldu; ölkədə möhkəm ictimai-siyasi sabitlik bərqərar edildi.
Heydər Əliyevin Azərbaycan rəhbərliyinə qayıdışı ilə əsas
qayəsini müstəqillik, azərbaycançılıq, dövlətçilik,
respublikaçılıq, ədalətlilik, demokratiya, milli tərəqqi,
dünyəvilik və s. ümumbəşəri dəyərlər təşkil edən yeni bir
ideologiyanın əsası qoyuldu. Dövlətimizin xarici siyasəti, eləcə
də dünyanın aparıcı dövlətləri və beynəlxalq təşkilatları ilə
əlaqələri milli maraqlara və uzaqgörən siyasi perspektivlərə
əsaslanan xətlə inkişaf etməyə başladı. Prezidentin xarici
siyasət məsələlərinə müstəsna əhəmiyyət verməsi, beynəlxalq
miqyasda, hətta bədxahlarımız tərəfindən də etiraf edilən uğurlu
və cəsarətli addımlar atması və milli məqsədlər naminə ən
nüfuzlu tribunalardan bacarıq və məharətlə istifadə etməsi
Azərbaycan dövlətçiliyinin bu günü və gələcəyi baxımından çox
əhəmiyyətli idi. Bu illərdə milli ordu quruculuğunda ciddi
dəyişikliklər başladı. Təcavüzkar silahlı qüvvələrin Azərbaycan
ərazisindəki
azğınlıqlarının qarşısı alındı, qəddar düşmənə əks-zərbələr
endirildi və 1994-cü ilin mayında Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq
Qarabağ münaqişəsinin həllində ilk mərhələ kimi cəbhə xəttində
atəşkəs elan edilməsinə nail olundu. Heydər Əliyevin fəal
diplomatiyası nəticəsində Azərbaycan dünyanın demokratik
dövlətlərinin və aparıcı ictimai təşkilatlarının ölkəmizə, onun
zorla cəlb olunduğu silahlı münaqişəyə münasibətinin əsaslı
surətdə dəyişilməsinə nail ola bildi. ATƏT-in Lissabon
sammitində (1996) bu beynəlxalq təşkilatın 54 üzvündən 53-ü
(Ermənistandan başqa) Dağlıq Qarabağ probleminin həllində
Azərbaycanın milli mənafelərinə uyğun prinsipləri açıq şəkildə
müdafiə etdi.
Heydər Əliyev Azərbaycanın təbii ehtiyatlarından və əlverişli
coğrafı-strateji mövqeyinin üstünlüklərindən ölkənin milli
mənafelərinə uyğun şəkildə istifadə edilməsinə yönəldilmiş
irimiqyaslı beynəlxalq iqtisadi sazişlərin işlənib hazırlanması
və həyata keçirilməsi sahəsində çox gərgin fəaliyyət
göstərmişdir. 1994-cü ilin sentyabrında Bakıda "Əsrin
müqaviləsi" adı almış neft müqaviləsi bağlandıqdan sonra,
Xəzərin karbohidrogen ehtiyatlarının işlənməsi ilə əlaqədar
yeni-yeni sazişlərin imzalanması belə müqavilələrin sayını 21-ə,
iştirak edən dövlətlərin və iri şirkətlərin sayını isə müvafıq
surətdə 15 və 33-ə çatdırmağa imkan verdi ki, bu da Azərbaycana
yaxın illərdə qoyulacaq xarici sərmayənin 60 milyard dollardan
çox olmasını nəzərdə tutur və ölkəmizin iqtisadi sistemini
canlandıracaq güclü maliyyə kanalıdır.
Bu müqavilələr dəyərli siyasi məna kəsb edir və Azərbaycanın
beynəlxalq siyasətdə rolunu gücləndirən amil funksiyası daşıyır.
Azərbaycan neftinin dünya bazarlarına nəqli sahəsində də uğurlu
addımlar atılmış, "Bakı-Supsa" boru kəməri tikilib istifadəyə
verilmişdir. Heydər Əliyevin müdrik uzaqgörənliyi və siyasi
iradəsi sayəsində "Bakı-Tbilisi-Ceyhan" əsas ixrac boru kəməri
haqqında müqavilə imzalanmış və onun həyata keçirilməsinə
başlanılmışdır.
Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Böyük İpək Yolunun bərpasında -
ümumdünya kommunikasiya proqramının həyata keçirilməsində
Azərbaycan aparıcı rol oynamış, 1998-ci ilin sentyabrında 32
ölkənin və 14 beynəlxalq təşkilatın yüksək səviyyəli
nümayəndələrinin Bakıda keçirilmiş beynəlxalq konfransı
proqramın icraçı katibliyinin Bakıda yerləşməsi haqqında qərar
qəbul etmişdir.
|
